คนรักแมวหรือทาสแมวทุกท่าน ต้องประสบกับปัญหามดขึ้นอาหารแมวกันมาบ้างไม่มากก็น้อย มดขึ้นอาหารแมวเป็นเรื่องใหญ่ เพราะนอกจากจะสร้างความรำคาญและความทุกข์ใจให้คนรักแมวแล้ว ยังทำให้น้องแมวกินอาหารไม่ได้
การแก้ปัญหาด้วยยาฆ่าแมลงดูเหมือนจะเป็นวิธีที่ง่าย สะดวกและรวดเร็ว แต่ก็เต็มไปด้วยผลข้างเคียงอันตรายต่อสุขภาพของคนและสัตว์เลี้ยง โดยเฉพาะอย่างยิ่งน้องแมวที่ร่างกายมีความอ่อนไหวต่อสารเคมีและยาฆ่าแมลงมาก
อ่อนไหวมากขนาดไหน? ให้ท่านผู้อ่านลองนึกภาพว่า ถ้าเราใช้แชมพูกำจัดเห็บหมัดสำหรับสุนัขไปอาบน้ำให้แมว ก็อาจทำให้แมวถึงตายได้ เพราะได้รับสารไพรีทรอยด์เกินขนาดที่ร่างกายรับได้ (เพราะฉะนั้นทาสแมวทั้งหลายต้องระมัดระวังและมีความละเอียดในการเลือกผลิตภัณฑ์สำหรับน้องแมวให้มาก)
เราจึงต้องให้ความสำคัญต่อการป้องกันมดขึ้นให้มาก โดยเลือกใช้วิธีการที่ปลอดภัยต่อคนและสัตว์และไม่ใช้ยาฆ่าแมลงในทุกวิธี เรามาดูกันว่า 6 กลยุทธในการป้องกันมดขึ้นอาหารแมวนั้นมีอะไรบ้าง?
1. อาหารแมวที่เปิดแล้วควรเก็บไว้ในตู้เย็นหรือกล่องสุญญากาศ
อาหารแมวตามท้องตลาดจะแบ่งได้เป็น 2 ลักษณะคือ อาหารแมวแบบเปียกและอาหารแมวแบบแห้ง
อาหารแมวแบบเปียก มักบรรจุอยู่ในกระป๋องและมีปริมาณไม่มากนัก ถ้าทาสแมวทั้งหลายให้อาหารน้องไม่หมด อาหารส่วนที่เหลือสามารถปิดฝาและเก็บไว้ในตู้เย็นได้ เพื่อรักษาคุณภาพของอาหารแมวและกันมดได้ในคราวเดียวกัน
ปัญหาเรื่องมดขึ้นอาหารมักจะพบได้ในกรณีของอาหารแมวแบบแห้งมากกว่า เพราะอาหารแมวแบบแห้งมักบรรจุอยู่ในถุงขนาดต่างๆ และน้องแมวไม่ได้กินหมดในคราวเดียว หากเราเก็บรักษาอาหารแมวไม่ดี อาจทำให้อาหารแมวเสื่อมคุณภาพและมดขึ้นได้ง่ายอีกด้วย
การอาหารแมวใส่กล่องที่มีฝาปิดมิดชิด โดยเลือกกล่องที่มีขนาดใหญ่ เพื่อให้กล่องมีปริมาตรเพียงพอต่อการบรรจุ อาหารแมวถึงใหญ่ที่มีน้ำหนักหลายกิโลกรัม อย่างไรก็ตาม กล่องใส่อาหารที่ทำจากพลาสติกทั่วไป อาจไม่สามารถกันมดได้ทุกรุ่น กล่องที่ใช้กันมดได้ดี จะต้องมีฝาที่ปิดสนิทเพื่อป้องกันมดเดินเข้าไปและอากาศไหลเวียนเข้าออก
วิธีการที่ดีที่สุดสำหรับการเก็บอาหารแมวแบบแห้งคือ การใส่ในกล่องสุญญากาศ เพราะนอกจากจะช่วยกันมดขึ้นอาหารแมวได้แล้ว ยังสามารถป้องกันอากาศไหลเวียนเข้าออก ซึ่งเป็นการถนอมอาหารทีมีประสิทธิภาพ
2. ทำเกราะป้องกันให้กับชามอาหารแมว
วิธีนี้เป็นวิธีทั่วไปที่หลายคนทำอยู่ คือ การสร้างกำแพงล้อมรอบชามอาหารแมว โดยใช้น้ำหรือสารกันมดชนิดอื่นที่มดไม่สามารถเดินผ่านได้ เช่น แป้งเด็ก โดยใช้ถาดที่มีขนาดใหญ่กว่าชามอาหารแมวเป็นฐานรอง แล้ววางชามอาหารแมวไว้ตรงกลางถาด จากนั้นเติมน้ำหรือสารกันมดแบบผง เพื่อป้องกันการเข้าถึงของมด
แม้วิธีการดังกล่าวจะป้องกันมดได้ดี ประหยัดและทำได้ง่ายที่บ้าน แต่มีข้อเสียอย่างใหญ่หลวงคือ
หากเราใช้น้ำเป็นเกราะป้องกัน เรามีความจำเป็นต้องดูแลบ่อยๆ เพราะ
- น้ำเป็นสารกันมดที่แห้งได้ง่ายไม่ว่าในหน้าร้อนหรือหน้าหนาว
- น้ำเป็นสารกันมดที่ยุงวางไข่ ถ้าปล่อยปละละเลย เกิดลูกน้ำ เกิดยุง เป็นอันตรายต่อท่านและครอบครัว
- น้ำเป็นสารกันมดที่เน่าเสียได้ง่าย ยิ่งมีอาหารแมวหล่นลงไป ยิ่งเกิดการเน่าเสียได้ไว เกิดเชื้อโรค น้องแมวเลียก็อาจไม่สบายได้
ดังนั้น ถ้าจะใช้น้ำในการป้องกันมด ท่านต้องขยันและหมั่นดูแล เติมน้ำและเปลี่ยนน้ำบ่อยๆ เพื่อสุขอนามัยและความปลอดภัยด้านสุขภาพของน้องแมวและทาสแมวด้วย
หากเราใช้สารกันมดที่มีลักษณะเป็นผงเป็นเกราะป้องกัน อย่างเช่น แป้งเด็ก
- แป้งเด็กเป็นสารกันมดที่ลมพัดแล้วปลิวหายไปได้ง่ายมาก
- แป้งเด็กอาจฟุ้งกระจายลงบนชามอาหารแมวแบบไม่ตั้งใจ เมื่อเกิดลมแรง แป้งปลอดภัยในระดับเครื่องสำอาง สัมผัสที่ผิวปลอดภัย แต่ไม่ใช่สิ่งที่แมวจะกินได้
- แป้งเด็กที่โรยอยู่บนถาดเพื่อกันมด อาจดูไม่เรียบร้อย ไม่สวยงามและไม่สะอาดตา
ดังนั้น การใช้แป้งเด็กในการกันมด ก็ต้องการการดูแลอยู่พอสมควร ในความเห็นของผู้เขียนแป้งเด็กอาจจะดูแลได้ยากกว่าน้ำเพราะฟุ้งกระจายได้ง่ายเมื่อมีลมพัดเข้ามา เป็นการยากที่เราจะควบคุมการฟุ้งกระจายของแป้งในที่เปิดที่มีอากาศไหลเวียนเป็นปกติ
3. ใช้ชามอาหารแมวกันมด
เนื่องด้วยปัญหามดขึ้นอาหารแมว เป็นปัญหาที่เกิดขึ้นกับทาสแมวหลายท่าน จึงมีผู้คิดค้นชามอาหารแมวกันมดขึ้นมา เพื่อให้ประหยัดอุปกรณ์ในการกันมด ไม่ต้องซื้อถาดเพิ่มเติม โดยเราสามารถเติมน้ำหรือสารกันมดบริเวณช่องที่ถูกทำขึ้นเพื่อการกันมดโดยเฉพาะ วิธีนี้เป็นวิธีที่ประหยัด ง่าย สะดวกและกันมดได้รวดเร็ว แต่ก็จะมีข้อเสียคล้ายกับในข้อ 2 เพราะเรามีความจำเป็นต้องใช้น้ำหรือสารกันมดแบบผงในการป้องกันมด ซึ่งต้องมีเวลาในการดูแลเอาใจใส่พอสมควร
4. รักษาความสะอาดของชามอาหารแมวและพื้นที่ให้อาหารแมว
มดขึ้นอาหารแมวเพื่อมากินอาหาร ดังนั้น วิธีการที่จะทำให้มดไม่ขึ้นชามอาหารแมวอีกคือ การเก็บกวาดและทำความสะอาดชามอาหารแมวและพื้นที่โดยรอบ หลังน้องแมวกินอาหารเสร็จทันที เพื่อเป็นการไม่เปิดโอกาสให้มดบุกได้
ถ้าเราวางชามอาหารแมวกับพื้น ให้น้องกินข้าวตามปกติ อาจมีอาหารแมวหรือน้ำหกเลอะเทอะบริเวณรอบๆชาม การทำความสะอาดอาจจะยากและต้องใช้เวลามากขึ้น หากท่านมีงบประมาณที่มากหน่อย เราแนะนำให้ซื้อแผ่นซิลิโคนรองชามอาหารแมว (จริงๆแล้วรองชามน้องหมาก็ใช้ได้) เพราะนอกจากจะช่วยกันชามน้องแมวลื่นไปมาเวลากินอาหารแล้ว ยังช่วยให้อาหารแมวที่หกจากชามอยู่บนแผ่น ไม่หล่นลงบนพื้นโดยตรง ซึ่งนอกจากจะช่วยให้ทาสแมวทำความสะอาดได้ง่ายแล้ว ยังมีส่วนช่วยในเรื่องสุขอนามัยของแมวได้อีกด้วย
ตัวแผ่นซิลิโคนรองชามอาหารแมว มีอยู่หลายเกรด แต่ละยี่ห้อมีมาตราฐานไม่เหมือนกัน ซึ่งเราไม่สามารถดูด้วยตาเปล่าได้ การเลือกซื้อควรทำอย่างระมัดระวัง เพราะมีความเกี่ยวข้องกับสุขภาพและความปลอดภัยของแมวโดยตรง แผ่นซิลิโคนเกรดดีต้องมีมาตราฐาน FDA ของอเมริกาหรือมาตราฐาน LFGB ของสหภาพยุโรปรับรอง
อย่างไรก็ตามแม้วิธีการรักษาความสะอาดจะเป็นวิธีการที่ง่ายและได้ผลดี แต่อาจไม่ได้เหมาะสำหรับทุกคน ในยุคปัจจุบันที่คนจำนวนมากทำงานนอกบ้าน ออกจากบ้านแต่เช้ากลับจากทำงานก็ค่ำ มีเวลาน้อย จึงไม่สามารถอยู่เฝ้าน้องแมวกินข้าวและทำความสะอาดชามได้ทันทีทุกครั้ง
5. ใช้น้ำมันหอมระเหย
มดเป็นสัตว์ที่มีประสาทสัมผัสด้านกลิ่นที่ดีมาก มดจึงไม่ชอบวัตถุที่มีกลิ่นแรงหรือกลิ่นฉุน เช่น สมุนไพร เครื่องเทศ น้ำมันหอมระเหย เพราะกลิ่นฉุนจากของดังกล่าว มีผลทำให้การสื่อสารจากมดในกลุ่มด้วยกันถูกรบกวนและมีปัญหา เช่น อาจทำให้มดหลงทาง กลับรังไม่ถูก เดินไม่เป็นขบวน เพราะมดใช้กลิ่นจากฟีโรโมนในการติดต่อสื่อสาร ในกรณีร้ายแรง ถ้ามดได้กลิ่นฉุนจากสมุนไพรบางชนิด ก็อาจทำให้มดตายได้
น้ำมันหอมระเหยจึงใช้ป้องกันมดได้ดี โดยเราสามารถใช้น้ำมันหอมระเหยผสมกับน้ำธรรมดา ในอัตราส่วนน้ำมันหอมระเหย 15 หยดต่อน้ำ 60 มิลลิลิตร ผสมให้เข้ากันแล้วใช้ฟอกกี้หรือขวดทำละอองน้ำ ฉีดบริเวณรอบๆพื้นที่วางชามอาหารน้องแมว ถ้าทาสแมวผสมได้ถูกสูตรในอัตราส่วนที่เหมาะสม มดจะไม่เข้ามาใกล้ชามแมวแม้แต่ตัวเดียว ตราบเท่าที่ยังคงมีกลิ่นของน้ำมันหอมระเหยอยู่
น้ำมันหอมระเหยเกือบทุกชนิดใช้กันมดได้ กลิ่นที่ผู้เขียนแนะนำคือ กลิ่นมิ้นต์ กลิ่นส้ม กลิ่นมะนาว เพราะเป็นกลิ่นที่พอหาซื้อได้ในไทยและเป็นกลิ่นที่คนไทยส่วนมากคุ้นเคย น้ำมันหอมระเหยกลิ่นแปลกๆที่มาจากต่างประเทศ อาจไม่เหมาะกับคนไทยส่วนมาก กลิ่นหอมอาจจะกลายเป็นกลิ่นเหม็นสำหรับหลายท่านก็ได้
วิธีนี้ถือว่าปลอดภัยต่อน้องแมวและทาสแมว อย่างไรก็ตาม ข้อเสียของวิธีนี้คือ เนื่องจากกลิ่นของน้ำมันหอมระเหยเป็นกลิ่นธรรมชาติ หลังจากฉีดเพื่อป้องกันมดในระยะเวลาไม่นานกลิ่นก็จะหายไป หากเราต้องการป้องกันมดด้วยวิธีนี้ต่อไป เราต้องฉีดละอองน้ำมันหอมระเหยเป็นระยะต่อเนื่องไปเรื่อยๆจนกว่ามดจะยอมแพ้และย้ายรังหนีไป
6. ใช้แผ่นกันมดหรือถาดกันมดรองอาหารแมว
ในความเห็นของผู้เขียน การใช้แผ่นรองกันมดหรือถาดกันมดป้องกันมดขึ้นชามอาหารแมว เป็นวิธีที่ดีที่สุด ด้วยเหตุผลดังต่อไปนี้
- ใช้งานง่ายกันมดได้ทันที เพียงวางชามน้องแมวบนแผ่นรองหรือถาดเท่านั้น
- ดูแลรักษาง่ายและใช้เวลาน้อย
- กันมดได้ยาวนานเป็นปี
- มีสินค้าให้เลือกหลากหลายรูปแบบ
ไม่มีอะไรสมบูรณ์แบบ แม้การกันมดขึ้นชามอาหารแมวด้วยการใช้แผ่นรองกันมดหรือถาดกันมดจะมีข้อดีมากมาย แต่ก็ข้อมีข้อเสียอยู่อย่างหนึ่งคือ ท่านต้องมีงบประมาณในการซื้อแผ่นกันมดมาใช้งาน ราคาแผ่นกันมดที่ปลอดภัยต่อคน สัตว์เลี้ยงและสิ่งแวดล้อมจริงๆ ราคามักจะไม่ถูก
เนื่องด้วยแผ่นกันมดมีอยู่หลายยี่ห้อ จากการศึกษาข้อมูลและทดลองใช้จนครบทุกยี่ห้อ ผู้เขียนขออนุญาตให้คำแนะนำในการเลือกซื้อแผ่นกันมดดังต่อไปนี้
- พยายามเลือกแผ่นกันมดที่มีขนาดใหญ่กว่าชามแมวมากหน่อย (หรือใช้เป็นถาดกันมดไปเลยก็แก้ปัญหาได้เบ็ดเสร็จ) เพราะโดยปกติแล้วน้องมักกินอาหารหกเลอะเทอะกระจัดกระจาย หากแผ่นรองกันมดเล็กเกินไป มีโอกาสที่อาหารจะหล่นอยู่นอกแผ่น แม้มดจะไม่ขึ้นอาหารที่อยู่บนแผ่น แต่ก็ขึ้นอาหารที่หล่นอยู่รอบๆได้
- ไม่ใช้แผ่นกันมดแบบที่มีสารไพรีทรอยด์ สารสกัดดอกเก๊กฮวย สารสกัดดอกเบญจมาศ เพราะทั้งหมดที่กล่าวมาคือ “ยาฆ่าแมลง”
- พยายามไม่ใช้แผ่นกันมดที่ทำจากพลาสติก เพราะส่วนมากเป็นแบบใช้แล้วทิ้ง คือพอประสิทธิภาพในการกันมดหมดไป แผ่นรองกันมดก็กลายเป็นขยะ เกิดปัญหาสื่งแวดล้อมตามมาไม่จบสิ้น พลาสติกจัดเป็นขยะอันตรายและเป็นต้นเหตุของปัญหาสิ่งแวดล้อมอย่างรุนแรง
- เลือกใช้แผ่นกันมดที่ใช้สารกันมดปลอดภัย
- เลือกใช้แผ่นกันมดที่มีความยั่งยืนและคุ้มค่า กล่าวคือ พอประสิทธิภาพในการกันมดเสื่อมลง เราสามารถทำความสะอาดแผ่นและเติมสารกันมดใหม่ได้ตลอด
- เลือกใช้แผ่นกันมดที่ทำจากวัสดุธรรมชาติอย่างเช่น ไม้ เพราะเป็นวัสดุที่ย่อยสลายได้ง่าย เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม
สรุป
การป้องกันมดขึ้นอาหารแมวและชามอาหารแมว สามารถทำได้หลายวิธี แต่ละวิธีมีข้อดีข้อเสียแตกต่างกันไป บางวิธีสามารถทำได้เลย โดยใช้งบเพียงน้อยนิด แต่ต้องอาศัยความขยันและความเอาใจใส่ในการดูแล เช่น การทำเกราะป้องกันให้ชามอาหารแมวโดยใช้น้ำและการรักษาความสะอาดชามอาหารและพื้นที่วางชามอาหารแมวบ่อยๆ ท่านจะเลือกใช้วิธีใดก็ได้ขึ้นกับความสะดวก เวลา และงบประมาณของท่าน
ส่วนตัวแล้วผู้เขียนสะดวกในการใช้แผ่นรองกันมด เพราะถ้าเราเลือกซื้อได้ถูกยี่ห้อแล้ว ทาสแมวทั้งหลายจะทราบได้เลยว่าเป็นการลงทุนที่คุ้มค่ามาก เพราะใช้กันมดได้ง่าย เห็นผลได้ท้นที ประหยัดเวลาในการดูแลและทำความสะอาด ไม่ต้องใช้น้ำ ไม่ต้องใช้แป้ง ไม่ต้องใช้ยาฆ่าแมลง และสิ่งที่คุณจะสังเกตเห็นได้เพิ่มเติม คือ น้องแมวที่คุณเลี้ยงมีสุขภาพที่ดีและมีความสุขมากขึ้น
